مطالع فون و تنوع زیستی سخت بالپوشان خانواده یcarabidae در بوم سامانه های باغی و زراعی شهرستان آزادشهر

سوسک‏های خانواده‏ی carabidae با داشتن بیش از 40 هزار گونه‏ی شناخته شده در دنیا، یکی از مهم‏ترین گروه‏های شکارگرهای عمومی‏خوار در بوم‏سامانه‏های کشاورزی به شمار می‏روند. به دلیل شکارگر بودن اغلب این سوسک ها و نقش آن‏ها در تنظیم جمعیت آفات و افزایش تنوع زیستی در بوم‏سامانه‏های کشاورزی، شناسایی گونه های غالب، بررسی روند تغییرات فصلی و برآورد تنوع آن‏ها در بوم‏سامانه‏های کشاورزی، به استفاده‏ی مطلوب‏تر از این سوسک‏ها در کاهش جمعیت آفات کمک زیادی خواهد کرد. در طی این بررسی که در دو فصل زراعی 1388 و 1389 در شهرستان آزادشهر انجام گرفت، با استفاده از تله‏های گودالی و نوری، فون و روند تغییرات فصلی جامعه‏ی سوسک های carabidae و گونه‏ی غالب آن در مزارع گندم، کلزا، گوجه فرنگی، باقلا و سویا و باغات هلو، زیتون و مخلوط هلو- زیتون مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از سه شاخص مارگالوف، سیمسون و شانون- ویور، تنوع زیستی آن‏ها برآورد گردید. در مجموع، 50 گونه متعلق به 13 زیرخانواده، 20 قبیله و 35 جنس جمع‏آوری شدند که از میان آن‏ها، دو گونه‏‏ی paratachys turkestanicus و notiophilus danieli برای اولین بار از ایران گزارش می‏شوند. سوسک‏های این خانواده از غنای گونه‏ای بالایی در منطقه برخوردار بودند و تعداد 31، 24، 22، 19، 18، 18، 12 و 12 گونه به ترتیب از باغات مخلوط هلو- زیتون، مزارع کلزا، مزارع گندم، باغات هلو، مزارع گوجه‏فرنگی، مزارع باقلا، مزارع سویا و باغات زیتون جمع‏آوری و شناسایی شدند. گونه‏های غالب در این بوم‏سامانه‏ها به ترتیب عبارت بودند از: harpalus rufipes، harpalus distinguendus، agonum dorsale، harpalus rufipes، poecilus cupreus، agonum dorsale، harpalus rufipes وcalathus peltatus. در این بوم‏سامانه‏ها، مقدار شاخص سیمسون به ترتیب، 14/3، 93/4، 14/10، 57/2، 21/4، 15/6، 12/6 و 7/3 و مقدار شانون- ویور به ترتیب 58/1، 16/2، 58/2، 52/1، 80/1، 95/1، 2 و 58/1 برآورد شدند. بیش ترین (24/1±524/9) و کم ترین (12/0±450/0) میانگین تعداد سوسک‏های به دام افتاده در هر تله به ترتیب به بخش‏های مرکزی باغات مخلوط هلو- زیتون و حاشیه ‏های مزارع سویا مربوط بودند. به طور کلی، سوسک‏های زمینی از تنوع بالایی در این منطقه برخوردار بودند و مطالعه زیست‏شناسی و رفتارهای تغذیه‏ای و غذایابی آن‏ها می‏تواند به حفاظت بهتر آن‏ها در مزارع و باغات کمک نماید.